Tjaarda’s Belvedère

In 1907 koopt Andreas Willem Tjaarda (herbergier in Oranjewoud) de 'Berg van Brongergea'.  Met hout afkomstig uit Tjaarda’s Bos wordt een uitkijktoren op de ‘berg’ gebouwd. Maar al spoedig raakt de houten constructie in verval en al na zeven jaar wordt de uitkijktoren noodgedwongen gesloopt. Tjaarda wilde zijn 'Belvedère’ echter niet missen en liet daarom een nieuwe toren in beton uitvoeren. Dat werd toen als een modern en onverwoestbaar materiaal beschouwd.
Zo verrees in de tweede helft van 1924 opnieuw een Belvedère toren. Deze unieke betonconstructie heeft een hoogte van 31 meter. De toren is in Friesland een van de eerste bouwwerken in zijn soort en, voor zover bekend, de eerste uitkijktoren die helemaal in gewapend beton is uitgevoerd.  

De toren raakt in verval

Tot ongeveer 1962 bleven de bossen van Oranjewoud het reisdoel van veel dagjesmensen. Daarna liep het aantal bezoekers sterk terug. Dit kwam onder andere door de toename van het autobezit, maar ook door de opkomst van grote attractieparken. Daardoor werden speeltuin, doolhof en Belvedère van Tjaarda steeds vaker als ouderwets en niet spannend meer terzijde geschoven.
Zonder bezoekers was er ook geen geld voor onderhoud. De attracties raakten in verval. Ook de uitkijktoren van ‘onverwoestbaar beton’ bleek niet zo onverwoestbaar als gedacht en raakte in de zeventiger en tachtiger jaren ernstig in verval. Sluiting voor het publiek was onvermijdelijk.

De Rotaryclub redt de toren

De desolate toestand van de Belvedère uitkijktoren was voor de plaatselijke Rotaryclub ‘Oranjewoud-Heerenveen’ aanleiding om het tij te keren. Zij besloten de toren grondig te restaureren. Zo zou de toren behouden blijven voor de komende generaties. De eerste stap in dit proces betrof oprichting van de Stichting Belvedère Oranjewoud, die op 10 december 1992 notarieel werd geregistreerd. De Stichting kocht op 7 april 1993 de toren plus ondergrond (de Berg van Brongergea) van de toenmalige eigenaresse (erfgename van Tjaarda), Mevrouw Graafsma. De kosten voor de aankoop van de toren plus ondergrond bedroegen ƒ1,- (één gulden).

Na een grootscheepse renovatie werd de Belvedère uitkijktoren in september 1993 weer opengesteld voor het publiek.
Na die eerste restauratie van de toren waren we er nog niet. In de periode tot 2016 werd er door de Rotaryclub nog regelmatig gewerkt aan het behoud van de toren en de toegankelijkheid voor het publiek. In 2010 vond bijvoorbeeld nogmaals grootschalig betononderhoud plaats.

De Stichting Belvedère op eigen benen

In de loop van 2016 gaf de Rotaryclub te kennen niet langer in het bestuur van de Stichting Belvedère Oranjewoud te willen participeren. De Stichting Belvedère Oranjewoud werd formeel losgekoppeld van de Rotaryclub ‘Heerenveen-Oranjewoud’. Per 18 juli 2017 werden nieuwe statuten vastgesteld. Daarmee verviel ook de verplichting om twee bestuursleden uit Rotarygelederen te benoemen.

We wilden de verbondenheid van de Stichting en de toren met het dorp Oranjewoud, de buurtschap Brongergea en Staatsbosbeheer, meer inhoud geven. Daarom legden we in de nieuwe statuten vast dat zowel vanuit Plaatselijk Belang Oranjewoud als Staatsbosbeheer een vertegenwoordiger voorgedragen kan worden voor het Bestuur van de Stichting.